یزدفردا: کمبود آهن می‌تواند علائم متعددی در بدن ایجاد کند که یکی از آن‌ها، سردی اندام‌های انتهایی مانند دست‌ها و پاهاست. در ادامه به بررسی ارتباط میان این دو مسئله می‌پردازیم.
به گزارش یزدفردا به نقل از انلی مای هلث؛ کمبود آهن نوعی کمبود تغذیه‌ای است که می‌تواند مشکلات مختلفی در بدن به وجود آورد. این وضعیت معمولاً زمانی رخ می‌دهد که افراد آهن کافی از رژیم غذایی خود دریافت نمی‌کنند. دلایل دیگر شامل اختلال در جذب آهن، خونریزی مزمن یا افزایش نیاز بدن به آهن در دوران بارداری است.
آهن نقش‌های مهمی در عملکرد بدن دارد. این ماده‌ی معدنی، عنصر اصلی هموگلوبین در گلبول‌های قرمز خون است که وظیفه‌ی انتقال اکسیژن در سراسر بدن را بر عهده دارد. آهن همچنین از سیستم ایمنی بدن پشتیبانی می‌کند، عملکرد عضلات را بهبود می‌بخشد و در تولید انرژی نقش دارد. بنابراین، کمبود آهن می‌تواند عملکرد طبیعی بدن را مختل کرده و موجب بروز علائم گوناگونی شود که یکی از آن‌ها سردی مداوم دست‌ها و پاهاست.
چرا کمبود آهن باعث سردی دست‌ها و پاها می‌شود؟
دکتر «بروندا ام. اس»، متخصص ارشد پزشکی داخلی در بیمارستان Aster CMI شهر بنگلور هند، توضیح می‌دهد: «زمانی که بدن آهن کافی در اختیار ندارد، قادر به تولید هموگلوبین به میزان مناسب نخواهد بود. هموگلوبین پروتئینی در گلبول‌های قرمز است که وظیفه‌ی انتقال اکسیژن را بر عهده دارد. کاهش سطح اکسیژن در خون می‌تواند بر گردش خون به‌ویژه در اندام‌های انتهایی تأثیر بگذارد و باعث ایجاد حس سرما در دست‌ها و پاها شود.»
او ادامه می‌دهد: «آهن نقش مهمی در حفظ سطح انرژی و عملکرد متابولیسم ایفا می‌کند. در نبود آهن کافی، بدن ممکن است تمرکز خود را روی اندام‌های حیاتی بگذارد و به همین دلیل، اندام‌های محیطی مانند دست‌ها و پاها در اولویت قرار نمی‌گیرند؛ این مسئله می‌تواند احساس سرما را تشدید کند.»
دیگر علائم شایع کمبود آهن
علاوه بر سردی دست‌ها و پاها، سطح پایین آهن در بدن ممکن است علائم زیر را نیز به همراه داشته باشد:
• سرگیجه
• سردرد
• تنگی نفس، به‌ویژه هنگام فعالیت بدنی
• شکنندگی ناخن‌ها
• ریزش مو
• التهاب یا تورم زبان
• تحریک‌پذیری
• دشواری در تمرکز
• سندرم پای بی‌قرار (RLS)
• میل به خوردن مواد غیرخوراکی مانند یخ یا خاک (پیکا)
• افزایش احتمال ابتلا به عفونت‌های مکرر
چه کسانی در معرض بیشترین خطر کمبود آهن قرار دارند؟
به گفته‌ی دکتر بروندا، کمبود آهن بیشتر در میان زنان شایع است. کمبود آهن یکی از دلایل اصلی بروز کم‌خونی است و به‌ویژه در زنان باردار، زنانی که دچار خونریزی شدید قاعدگی هستند، یا افرادی که نیاز بدنشان به آهن افزایش یافته یا دچار از دست دادن خون شده‌اند، بیشتر دیده می‌شود.
سازمان جهانی بهداشت (WHO) تخمین زده است که ۴۰٪ کودکان ۶ تا ۵۹ ماه، ۳۷٪ زنان باردار و ۳۰٪ زنان ۱۵ تا ۴۹ ساله در جهان دچار کم‌خونی هستند.
دکتر بروندا همچنین تأکید می‌کند که نوزادان، کودکان خردسال و نوجوانان به دلیل رشد سریع نیز در معرض خطر کمبود آهن قرار دارند. گیاه‌خواران و وگان‌ها ممکن است از طریق غذا آهن کافی دریافت نکنند و افرادی که دچار اختلالات گوارشی مانند بیماری سلیاک یا بیماری‌های التهابی روده (IBD) هستند نیز ممکن است در جذب آهن مشکل داشته باشند.
علاوه بر این، افرادی که مکرراً خون اهدا می‌کنند یا مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند نارسایی کلیه یا سرطان هستند، بیشتر در معرض کمبود آهن قرار دارند.
آیا رژیم غذایی به‌تنهایی می‌تواند کمبود آهن را درمان کند؟
دکتر بروندا می‌گوید: «کمبود آهن خفیف تا متوسط اغلب با اصلاح رژیم غذایی قابل درمان است؛ یعنی با مصرف مواد غذایی غنی از آهن مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، عدس، لوبیا، اسفناج و غلات غنی‌شده. مصرف این مواد همراه با منابع ویتامین C مانند مرکبات یا فلفل دلمه‌ای می‌تواند جذب آهن را افزایش دهد.»
با این حال، در موارد شدید کمبود آهن یا کم‌خونی ناشی از آن، استفاده از مکمل‌های آهن ضروری است؛ زیرا رژیم غذایی به‌تنهایی نمی‌تواند سطح آهن را به سرعت کافی افزایش دهد. افرادی که دچار اختلالات جذب، خونریزی شدید یا بیماری‌های مزمن هستند، ممکن است به درمان دارویی یا حتی تزریق وریدی آهن نیاز داشته باشند.
دکتر بروندا تأکید می‌کند که هرچند رژیم غذایی نقش کلیدی در حفظ سطح آهن دارد، اما برای تعیین نیاز به مصرف مکمل‌ها، مشورت با پزشک ضروری است.
نتیجه‌گیری
شناسایی علائم کمبود آهن، از جمله سردی مداوم دست‌ها و پاها، برای مداخله‌ی زودهنگام و درمان مؤثر اهمیت زیادی دارد. پیروی از رژیم غذایی سرشار از آهن، درمان علل زمینه‌ای و دریافت مشاوره‌ی پزشکی در صورت نیاز، می‌تواند به حفظ سطح سالم آهن در بدن کمک کرده و از بروز عوارضی مانند کم‌خونی پیشگیری کند. گرچه اصلاح رژیم غذایی می‌تواند کمبودهای خفیف را برطرف کند، اما در موارد شدید ممکن است نیاز به مکمل یا درمان پزشکی وجود داشته باشد. در صورت مشاهده‌ی علائم پایدار، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید تا تشخیص و درمان مناسبی دریافت کنید.
- نویسنده : یزدفردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
http://www.yazdfarda.com/news/af/212781/
شنبه 19,آوریل,2025